Zowel in de industrie als op de bouw worden zware lasten verplaatst die op de juiste manier moeten worden beveiligd. Voor mensen die service- of onderhoudswerkzaamheden moeten uitvoeren in omgevingen waar gevaar voor vallen bestaat, zoals op daken en bij wind- en waterkrachtcentrales, wordt ook gebruik gemaakt van beveiligingsmiddelen.
Al deze omgevingen worden beschouwd als werkplekken met een verhoogd veiligheidsrisico en moeten volgens de wet door de exploitant van een bouwlocatie resp. door de werkgever worden beveiligd. Hierbij spelen "verbindings- en aanslagmiddelen" een centrale rol. De eerste dienen als verbindingsschakel tussen het verankeringspunt aan de dragende structuur en de last – in ons geval, de mens. De tweede categorie zijn de diverse banden, lussen, kettingen etc. om materiaal en goederen te verplaatsen. Maar ook verankeringspunten die bij de valbeveiliging worden gebruikt, worden per definitie beschouwd als aanslagmiddelen.
Wanneer welk aanslagmiddel wordt toegepast, wat het verschil is met een verbindingsmiddel en waar wat bij het onderhoud van deze veiligheidsvoorzieningen absoluut in acht moet worden genomen, leest u in dit artikel.
"Aanslagmiddelen zijn voorzieningen die zelf geen deel uitmaken van de hijsapparatuur maar worden gebruikt om een verbinding te maken tussen de last of het draagmiddel en de hijsapparatuur. [...] Draagmiddelen en aanslagmiddelen moeten zijn ontworpen met het oog op de bijzondere gevaren tijdens bedrijf en geschikt zijn voor de bij gebruik optredende lasten." (Wikipedia)
Voorbeelden van aanslagmiddelen
Voor een bewegende lastopname zijn andere gereedschappen nodig dan voor statische lasten. Daarnaast spelen de verschillen in draagvermogen ook een rol. Afhankelijk van de optredende belasting, wordt gebruik gemaakt van verschillende middelen.
- Een veiligheidskabel bestaat meestal uit een zeer sterk polyamide of polypropyleen en biedt naast een hoge belastbaarheid ook flexibiliteit bij de arbeid.
- Een ketting (resp. aanslagkettingen) van zeer sterk staal wordt meestal gebruikt voor het heffen van zware apparatuur en in industriële omgevingen.
- Hijsbanden bestaat uit zeer sterk polyester en zijn vanwege het geringe gewicht vooral geschikt wanneer flexibiliteit en gering gewicht bij het hijsen van lasten van belang is.
- Hijslussen zijn speciale banden van polyesterweefsel die goed geschikt zijn voor flexibel transport van lasten in verschillende werkomgevingen.
- Ronde lussen van zeer sterk nylon of polyester bieden een hoge flexibiliteit en een hoog draagvermogen. Deze worden ook gebruikt in moeilijke posities.
- Oplosbare verbindingsmiddelen zijn verbindingsmiddelen van staal of aluminium tussen verschillende aanslagmiddelen of lasten die eenvoudig kunnen worden aangepast en naar behoefte kunnen worden geconfigureerd.
Afhankelijk van de aanslagprocedure wordt nog onderscheid gemaakt tussen schroefverbindingen en gelaste verbindingen die in een vaste of een draaibare uitvoering beschikbaar zijn in verschillende stabiliteitsklassen. Een allesomvattende scholing van de medewerkers is van groot belang voor de juiste toepassing van de meest geschikte aanslagmiddelen.
Links voor verdere informatie voor het DACH-gebied:
AUVA: 12-delige serie posters "Lasten veilig aanslaan!"
DGUV: "Aanslagmiddelen"
SUVA: "Checklist: aanslagmiddelen veilig en correct toepassen"
Hochwertige Anschlagmittel in der Absturzsicherung
Zelfs een valbeveiliging van de hoogste kwaliteitsklasse is zinloos wanneer de gebruikte aanslagmiddelen niet bestand zijn tegen de krachten die bij een val ontstaan. Bij de valbeveiliging is een verankeringspunt een aanslagmiddel. De gebruikers verbindt zich met de persoonlijke veiligheidsuitrusting aan het verankeringspunt en is daardoor beveiligd tegen vallen.
In tegenstelling tot een verbindingsmiddel biedt een aanslagmiddel geen dempende werking! Dat betekent dat valdempers ter vermindering van de vangstoot bij een val alleen bij verbindingsmiddelen te vinden zijn. Dit is het belangrijkste verschil waar in de context van valbeveiliging absoluut rekening mee gehouden moet worden.
Aanslagmiddelen t.o.v. verbindingsmiddelen bij de valbeveiliging
Gereedschappen die worden gebruikt voor het vervoer van lasten zoals hijsbanden, ronde lussen etc., worden bij een valbeveiliging niet gebruikt. Deze hebben geen dempende werking en kunnen de krachten die bij een val ontstaan niet compenseren! Per definitie valt het verankeringspunt bij een valbeveiliging echter wel onder de aanslagmiddelen.
Aanslagmiddelen voor transport van goederen zijn niet geschikt voor het beveiligen van personen in een omgeving waar gevaar voor vallen bestaat! In plaats daarvan moet gebruik worden gemaakt van een voor valbeveiliging goedgekeurd verbindingsmiddel. Dit dient als verbinding tussen de medewerker in de persoonlijke veiligheidsuitrusting tegen vallen (PVU tegen vallen) en het resp. verankeringspunt.
De meest gangbare verbindingsmiddelen zijn:
- Valstopapparaten: Deze worden boven het hoofd gebruikt en werken op een manier die te vergelijken is met een veiligheidsgordel in een auto, door de val te "stoppen". De kabel wordt permanent op de juiste lengte ingesteld en heeft daardoor een soort automatische werking.
- Instelbare verbindingsmiddelen: In tegenstelling tot een valstopapparaat (of in het kort HSG) zijn er ook verbindingsmiddelen waarvan de lengte handmatig ingesteld en bijgeregeld moet worden om de veiligheid te waarborgen. Deze middelen bestaan uit karabijnhaken om in de verankeringsvoorziening in te haken en een valdemper, een kabel en een karabijnhaak om in te hangen in het opvangsysteem.
Bij gevaar voor vallen speelt ook de randbescherming een rol. Wanneer het verbindingsmiddel bij een val over een rand gaat glijden, wordt het blootgesteld aan enorme krachten en kan het scheuren. Wanneer er randen in het valgebied aanwezig zijn, moet dit bij de keuze voor de juiste veiligheidsuitrusting worden meegenomen. PSA-SHARK is bijvoorbeeld voorzien van een stalen kern, heeft de test voor scherpe randen goed doorstaan en biedt daardoor een optimale bescherming bij deze toepassingen.
Verankeringspunkten EAP / SDH
Veilige verbinding van het systeem en aanslagogen met de ondergrond
Veilige verbinding van het systeem en aanslagogen met de ondergrond.
Onderhoud en inspectie
Om een optimale veiligheid te waarborgen is het van belang om alle componenten van de valbeveiliging en alle gebruikte aanslagmiddelen regelmatig te onderhouden en volgens opgave van de fabrikant te inspecteren. Alleen ter zake kundige personen mogen deze inspectie uitvoeren en een uitgebreide documentatie van de resultaten opstellen. Verbindings- en aanslagmiddelen zonder keurmerk van de fabrikant zijn niet toegestaan!
Bovendien moeten alle tekenen van slijtage of beschadiging direct worden verholpen. Zo nodig moet het middel worden vervangen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij weefselschade, snijplekken of versleten schakels in een ketting. Let ook op de zogenaamde opslagtermijn van aanslagmiddelen.
Aanslagmiddelen moeten zorgvuldig worden opgeslagen en correct worden gebruikt om een effectieve valbeveiliging te waarborgen. Negeren kan niet alleen persoonlijk letsel veroorzaken maar kan ook juridische gevolgen hebben. Bovendien kan de verzekering komen te vervallen.
Neem deze punten in acht:
- Keurmerk van de fabrikant
- Maximaal toegestaan draagvermogen resp. aantal personen
- Visuele inspectie vóór elk gebruik
- Randbescherming: kabels en hijsbanden mogen niet onbeschermd over scherpe randen worden getrokken omdat daarbij kans op schade en gevaar voor scheuren ontstaat.
- Droge en goed geventileerde opslag ter bescherming tegen weersinvloeden en agressieve stoffen
